“Биир ньыгыллар” кими соҥнуулларый? Суут бириигэбэрэ хоруйдуур

Баары баарынан – *СУР.*

Үөһээ Бүлүү улууһун баһылыгын быыбарын тула киһи сөҕүөх быһыыта-майгыта салҕанан барар. Бу да сырыыга “Биир ньыгыл Арассыыйа” баартыйа Саха сиринээҕи салаата “бэйэтин түһэн биэрбэтэ”, улуус баһылыгын курдук эппиэттээх дуоһунаска өссө төгүл Валерий Николаевы туруорда. Ону баара, КИҺИ ААТА диэн буукубалар эрэ буолбатахтар эбээт. Киһи аата – бу, туох-ханнык иннинэ, киһи СУРАҔА. Үчүгэй сурахтаах эбэтэр куһаҕан сурахтаах киһи диэн.

Хаҥастан уҥа: Валерий Николаев, РСФСР ХК 144 ыст, 2 ч. ; Семен Михалев, сууттана сылдьыбатах; Николай Николаев, РСФСР ХК 206 ыст., 2 ч.

Быыбар тоҕо көспүтэй? Санаттахха маннык.

Бастаан Территориальнай быыбардыыр хамыыһыйа (ТИК) Валерий Николаев “техническэй хандьытаата” Василий Алексеевы регистрациялыыры аккаастаабыта – быыбар туһунан өрөспүүбүлүкэ сокуонун ирдэбилинэн. Онуоха Киин быыбардыыр хамыыһыйа өрөспүүбүлүкэ сокуонун киэр илгэн кэбиспитэ, Арассыыйа сокуонун хостоон таһаарбыта уонна регистрацилааҥ диэн дьаһайбыта.

Манна кими буруйдуохха сөп эбитэ буолла? Арассыыйа сокуонугар сөп түбэспэт сокуону ылыммыт Ил Түмэни дуу, ону кэтээн көрүөхтээх прокуратураны дуу? 

“Биир ньыгыл Арассыыйа” эрэгийиэннээҕи салаата хамыыһыйаҕа сымыйа мунньах боротокуолун киллэрэн саакка-суукка барбытын, онтон сылтаан Валерий Николаев быыбардыыр хандьытаат быһыытынан регистрацияланартан аккаастанарга күһэллибитин билэҕит.

Маны кини тус бэйэтин албынын быһыытынан ылыныахха наада – мунньах буолбатаҕын билбэт үһү дуо?

Салгыы хандьытаат Василий Алексеев хаалбыт хандьытааттары – Семен Михалеву уонна Николай Николаевы сыыһа регистрациялаатылар диэн суукка үҥсэр. Дьокуускайтан ыҥырыллан кэлбит албакаат Семен Михалев дьонтон хомуйбут илии баттааһыннара көннөрүүлээхтэр, марайдаахтар диэн туруорсар, ону кытта Саха сирин икки суута сөбүлэһэр – ирдэбилгэ биир илии баттааһына тиийбэт диэн быһаарар.

Николай Николаев илии баттааһыны хомуйбут илиистэригэр РСФСР ХК 206 ыстатыйатынан сууттана сылдьыбытын “күлүгээнистибэ” диэн быһааран суруйбатах диэн уһуллар. Ону өрөспүүбүлүкэ Үрдүкү суута эмиэ бигэргэтэр.

Бүттэ! Василий Алексеев чороҥ соҕотох хаалар, онон быыбар тохсунньу ыйга көһөр. Улуус бюджетыттан быыбар тэрээһинигэр туттуллубут 4,5 мөлүйүөн күдэҥҥэ көтөр!

Ону баара, Семен Михалев Саха сирин икки суутун кытта сөбүлэспэт, Арассыыйа суутугар ааһынар. 

Ахсынньы 8 күнүгэр Тохсус кассация суутун административнай дьыалаларга судебнай коллегията (Владивосток к.) Саха сирин икки суутун быһаарыыларын көтүрэр.

Онон күн бүгүн икки хандьытаат баар: Василий Алексеев уонна апелляция суутунан ырааһа тахсыбыт Семен Михалев.

Николай Николаев да салгыы үҥсүбүтэ буоллар, бука, Саха сирин тас өттүгэр кырдьыгын булунуо эбитэ буолуо…

Семен Михалев тиһэҕэр диэри киирсэр кытаанах киһи буоларын өссө төгүл көрдөрдө. Кырдьык иһин туруулаһан тэйэр майгытын.

*Бэйи эрэ, сэтинньи 19 күнүгэр буолуохтаах быыбар 2024 с. тохсунньу 21 күнүгэр көспүт, ол эбэтэр, салгыыта буоллаҕына, тоҕо саҥа хандьытааттар туралларый? Хандьытааттары туруоруу болдьоҕо, инньэ, алтынньыга ааспыта, онтон суут быһаарыытынан икки хандьытаат баар, ол эбэтэр, альтернативнай талыы хааччыллар эбээт. Юристар маны туох диэн быһаараллара эбитэ буолла?*

Кыра-хара дьон “Биир ньыгыл Арассыыйа” Валерий Николаевы “соһон таһаарарын” туһугар дэһэллэр. Этэргэ дылы, “сирэйин тириитэ халыҥаабыт” баартыйа буоллаҕа.

Дьирээлэһии диэтэҕиҥ. Хата, ол түмүгэр Валерий Николаев Саха сиригэр бүтүннүүтүгэр билиннэ, – Кэнтик нэһилиэгин баһылыгын быһыытынан эрэ буолбакка, араас өттүнэн диэххэ наада.

Албын үөһэ албын!

Бырастыы гыныҥ, була сатаан баһааҕырдыы буолбатах, суут бириигэбэрэ баар – киһибит “ылыгас” эбит.

*Николаев Валерий Валерьевич Үөһээ Бүлүү оройуонунааҕы норуодунай суут 1991 сыл ахсынньы 3 күнүнээҕи уурааҕынан, РСФСР Холуобунай кодексын 144 ыстатыйатын 2 чааһынан икки сылга көҥүлэ быһыллыбыт.*

*Оччотооҕу Холуобунай кодекс 144 ыстатыйатын 2 чааһа диэн тугуй?*

*“Хатылаан уоруу эбэтэр куомуннаһан бөлөҕүнэн уоруу, дьиэҕэ, ханнык эрэ уораҕайга эбэтэр хранилищеҕа киирэн уоруу, ону кытта эмсэҕэлээчигэ улахан ночооту таһаарар курдук уоруу”.*

Көрөргүт курдук, хайдах да “куһаҕаннык сытары алҕас” ылыы буолбатах. Сорунан туран, уорардыы уоруу иһин сууттаммыт эбит!

Бу сэбиэскэй былаас бүтэһик сылларыгар, суут-сокуон “либэрээллии майгыламмыт”, сымнаабыт, атыннык эттэххэ, кыра буруйдааҕы “төбөтүн имэрийэр” кэмнэрэ. Онон кыраҕа түбэһиннэрбиттэр – ыстатыйа иккис чааһа 2 сылтан 7 сылга диэри диэн.

Саха омук сэдэх соҕустук “олорор” ыстатыйата. Саха уолаттара, үксүн, 206 ыстатыйанан бараллара – күлүгээннээһин иһин.  Саха санаабыта таһыгар сылдьар буоллаҕа, онто ардыгар сутуругар түһэрэ ханна барыай.

 Бэйэҕит билэҕит, сахаҕа уоруйах дьону былыр да, быйыл да өрө туппатах бэйэлэрэ. Былыр биир эмэ уоруйах киһи сыдьаанын хас эмэ көлүөнэ устата тарбахтарынан ыйан көрдөрөр буолаллара: уоруйах аймах диэн…

Ол кэнниттэн Валерий Николаев “өйө хойдубут” бадахтаах – уорар сэрэхтээҕин биллэҕэ дии. Бырастыы гыныҥ, кэнтиктэр бэйэлэрэ кэпсииллэр – кини арыгы атыылыыр “түүҥҥү туочука” хаһаайынын быһыытынан, этэргэ дылы, киэҥник биллибитин туһунан. Үөһээ Бүлүүттэн тиийэ суксуруһаллара.

“Барыга”, судаарыстыба хараҕынан көрдөххө, уоруйах буоллаҕа. Кистээн атыылыыр, дьон бүтэһик үбүн суймуурдуур, аны туран, нолуок төлөөбөт. АХШ курдук кытаанах сокуоннаах судаарыстыбаҕа, этэргэ дылы, “кыра куораттарга тохтоппокко” ыыппыт буолуо этилэр – хаайыыга.

Оччотооҕу быстарык кэмҥэ биир дойдулаахтарыҥ, чугас-ыраах ыалларын, этэргэ дылы, тиийбэт тирии, тарпат тараһа буолан олорор кэмнэригэр, арыгыга ылларбыт ыал аҕата оҕолорун айахтарын быһан, дьиэтиттэн-уотуттан күрэтэн, ардыгар аһаҕастык былдьаан киниэхэ, “түүҥҥү туочукаҕа”, аҕалан арыгы гынарын, бэйи, мээнэ киһи уйбат.

Сэтэ-сэлээнэ, аньыыта-харата сыттаҕа дии! Харчы туһугар норуотун, дьонун-сэргэтин эһэри кэрэйбэт киһи диэн…

Арыгыттан сылтаан төһөлөөх ийэ, оҕо-дьахтар хараҕын уутунан сууммута буолуой! Төһөлөөх эдэр киһи олоҕо огдолуйбута, түптээх олоҕу олорбокко, ыал буолбакка, буруо таһаарбакка, оҕо төрөппөккө төннүбүтэ буолуой. Ааҕан сиппэккин.

Этэргэ дылы, “моральнай компаһа алдьаммыт”, сахалыы эттэххэ, сиэр-майгы өттүнэн дьиҥнээхтик сатарыйбыт эрэ киһи уйунар быһыыта.

*Албын үөһэ албын! Валерий Николаев сууттаммытын быыбардааччыларыттан кистээбитэ сокуону кэһии буолар! Сокуон быһыытынан, хайаан да биллэриэхтээх.*

*Ол эрэн, “ылыгас”, ымсыы киһиэхэ дьону албыннааһын диэн олоҕун оҥкула буоллаҕа.*

Биири бигэтик билиэххэ наада: улуус баһылыгын талыы – сүүнэ эппиэтинэс.

*Хаһан эрэ уорууга сууттаммыт, кэлин арыгынан эргинэн “аатырбыт”, ол эбэтэр, саха норуотун эһэргэ аһаҕастык үлэлээбит, быыбар хампаанньатын албынтан саҕалаабыт киһини улууһу салайарга итэҕэйэр эппиэтинэһи, улуус дьоно-сэргэтэ, бэйэҕитигэр ылынар кыахтааххыт дуо?*