Суох буоллун хайдыһыы дэмэкирээтийэтэ! Икки улуу баартыйа сөп буолуо…

Күн бүгүҥҥү олохпут туллар тутааҕынан дэмэкирээтийэ буолар дэһэбит. Дэмэкрээтийэ суох буоллаҕына, оо арах, буомбалаан кэбиһиэхтэрин, сири кытта сир, буору кытта буор оҥоруохтарын сөп — иэдээн! Дэмэкирээтийэ күөмчүлэнэригэр күтүрээтэхтэринэ, тыый-тыый, сааҥсыйаларынан саба быраҕаттыахтарын, салгыммытын сабыахтарын, тыыммытын тардыахтарын сөп — алдьархай!

Дьиҥэ баара, дэмэкирээтийэ муҥунан, сааҥсыйалар Холбоһуктаах Наассыйалар тэрилтэлэрэ биһирээтэҕинэ эрэ биллэриллиэхтээхтэр этэ даҕаны, туох буолуой, дэмэкирээтийэ туһа буоллаҕа. Ирак диэн судаарыстыбаны ХНТ сөбүлэҥэ суох ый-күн ыһыаҕа оҥорбуттара да, туох буолуой — дэмэкирээтийэ дэмэ буоллаҕа. Ол атыйахтаах уулуу аймаммыт Ирактан ИГИЛ диэн террористыы-судаарыстыба үөскээн-төрөөн тахсан Сирия диэн судаарыстыбаны “ыйыста” сыспыта туох буолуой — дэмэкирээтийэ ыйыыта буоллаҕа. Югославияны дэмэкирээтийэ буомбалаабыта — үчүгэй! Украина “майдаана” — дэмэкирээтийэ өрөгөйө. Туох да ураты үчүгэй. Уопсайынан, аан дойду быыстала суох араллаана — бэрт да бэрт! Дэмэкирээтийэ, ол эбэтэр кулуттааһыннаах тутул чаҕылхай көстүүтэ — туох олус бэрт!

Ыраахтааҕылар уонна садистар

Либэрээллии дэмэкирээтийэ сыаннастарыгар укулаат уурбут киһинэн Маркиз де Сад буоларын туһунан суруйан турабын. Дьэ, хайдаҕый, аҕыйах сыллаахха диэри “садизм” диэн тылынан оҕону-дьахтары куттуур буоллахпытына, билигин кини “Будуар философията” кинигэтигэр суруйбут  ыйыыларын эҥкилэ суох толорор дьүккүөрдээхпит. Барыта олоххо киирэн иһэр — гомосексуализмы көҥүл оҥорууттан саҕалаан, ханнык да бэйэлээх хараҥа буруйдааҕы тыынын быспат “үтүө санааҕа” тиийэ. Оттон оҕо-аймах, эдэр ыччат төрөппүттэр, кырдьаҕастар тылларыгар, үөрэтиилэригэр-такайыыларыгар силлиэхтэрин да баҕарыа суохтаахтарын, ону кытта уоруу-албыннааһын диэн сиэр быһыыта буолуохтааҕын туһунан “сыаннастар” күннээҕи олохпут аргыһа буолбуттара быданнаата. Ол туһунан этэ да барыллыбат.

Дьэ, дэмэкирээтийэ ордук дуу, монархия дуу? Ким билиэ баарай. Тоталитаризм дуу, либэрээллии тутул дуу?

Ыраахтааҕылаах тутул баара, былыр. Биллэн турар, былыргыны былыт саппыта эрээри, оччолорго ыраахтааҕы муҥур былаастаах этэ эрээри, кини былааһа бэйэтин норуотугар эрэ тирэҕирэрэ. Ханнык да баайга-дуолга, хайа эрэ дойду офшордарыгар күрэппит үбүгэр буолбатах, норуотугар эрэ. Норуота өйөөбөт буолла да, кини бүтэр. Оҕолуун-уруулуун, аймах-билэ дьоннордуун быстар. Онон ханнык да быһыыга-майгыга, хайдахтаах да күчүмэҕэйдэргэ норуотун туһунан санаатаҕына сатанар.

Аны туран, киниэхэ “конкурент” суох. Ол аата, дьон санаатын сүүйэр сыалтан олоххо киирбэтэ биллэр суолу эрэннэрэн айаҕаламмат. Кимиэхэ да ньылаҥнаспат, бэрт буола сатаабат.

Ыраахтааҕы “быыбарынай хампаанньатын” үбүлээбит олигархтары манньытааһын диэн өйдөбүл суох. Кини иннигэр бары тэҥнэр — дворянин буоллун, банкир буоллун, бааһынай буоллун. Дьэ, бу мөккүөрдээх соҕус буолуо эрээри, дьиҥэ, оннук буолуохтаах диэн. Ол туһугар ыраахтааҕыны орто дойдуга таҥара “бэрэстэбиитэлин” курдук көрдөрө сатыыллара эбээт. Оттон таҥара иннигэр, бэйэҕит билэҕит, бары биирдэр — уопсай баанньыкка кус сыгынньах сылдьар кэриэтэбит.

Ыраахтааҕылаах тутул (монархия) биир быстар быһаҕастаах — былаас оҕотугар уонна да атын сыдьааннарыгар бэриллиитэ. Тоҕо диэтэххэ, ханнык да уһулуччулаах ыраахтааҕы оҕото эмиэ оннук улуу буолуо диэн ким да мэктиэлиир кыаҕа суох. “Айылҕа оҕолоругар сынньанара” диэн баар. Онон улуу ыраахтааҕыны дар акаары уола солбуйдаҕына иэдээникпит дьэ иэгэнийэригэр тиийэр. Улуу ыраахтааҕы туох баар ситиһиилэрин сиргэ-буорга тэпсиэ, муспут баайын туора-маары үллэриэ, дьонун-сэргэтин хаамаайы оҥортуо. Ол курдук, Ньукулай II ыраахтааҕы саҕана дьиикэй хапыталыысым туох да хабардык киирэн испитэ. Экэниэмикэҕэ оччо-бачча ситиһии баар этэ диэхтииллэр даҕаны, ол барыта норуот сыгынньах моонньун муомахтаан, хорук тымырын супту уулаан барара. Хапытаал “сыаннаһа” хаһан баҕарар биир — уоруу уонна албыннааһын. Ол Дьоппуон сэриитигэр лаппа биллибитин туһунан суруйаллар. Эстибэт буомбаллар, ботуруоннар, уллуҥнара түһэ сылдьар “кумааҕы” саппыкылар, бас быстар сыаналаах эмп-том, бэрэбээски… Оччолорго эмискэ байбыт “олигархтарынан” байыаннай интенданнар эбит. Экэниэмикэ туох баар салаатыгар оннук. Норуоту аһаппакка бурдугу кыраныысса таһыгар олорчу атыылааһыҥҥа тиийэ. “Не доедим, но продадим” диэн ыраахтааҕы үпкэ миниистирэ Вышнеградскай эппитэ баар. Ол саҕана бурдук атыыта билиҥҥи ньиэп атыытын курдук суолталааҕын санааҥ.

Туох баар өрөбөлүүссүйэни либэрээл-дэмэкирээттэр (ол аата экстремист-дэмэкирээттэр) оҥороллор. Арассыыйаҕа 1917 сыллаахха Олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэни эмиэ либэрээллэр оҥорбуттара. Маркиз-де-Сад идиэйэлэрин батыһааччылар. Уонна, биллэн турар, садизмтан бэйэлэрэ бахтайбыттара. Хаһан баҕарар оннук — садизмы өрө тутааччы садизмтан хара хаана халыйар.

Билиҥҥи да “өрөбөлүүссүйэ” оҥоро сатааччылар, холобур курдук эттэххэ, санаалара табылыннаҕына, дьылҕалара биллэр — ойон иһэн охтуу. Буолаары буолан, бэйэлэрин дьонноруттан хабарҕалара хайдыаҕа. Бу – өрөбөлүүссүйэ сокуона.

Дьэ, мин уларыта тутуу саҕанааҕы интэлигиэнсийэни саныыбын. Ойуур улахан уота турбутугар суһал хомуурга сылдьан биир учуутал куолутун истибиттээҕим. Бэйэтэ хаһан эрэ туох да сүрдээх хомсомуол актыбыыһа этэ буоллаҕа. “Ким массыыналааҕый, илиигитин уунуҥ! — диэн чаҥкыныыра ол “хунвэйбин” — Ити баар, икки эрэ киһи! Оттон Америкаҕа киһи барыта массыыналаах! Эн арыгылаабат, наркотигынан үлүһүйбэт буоллаххына үлэтэ суохтарга бэриллэр босуобуйаҕа байылыаттык олоруоххун сөп”. Бу атыыр хомуньуустар уоллара, учуутал-хаар киһи, бадаҕа, ханна эрэ “отоннуур” кэриэтэ аахпытын, биһиэхэ, хараҥа дьоҥҥо тарҕатар быһыылааҕа. “Хомуньуустар биһигини супту уулаан олороллор, онтон атын биһиги эмиэ америкалар курдук олоруо этибит. Билэҕит дуо эһиги, онно индеецтэр хайдах курдук үчүгэйдик олороллорун” — учуутал оҕо омунуттан сонно “арҕаа диэки” атах балай бара сысыпытын өйдүүбүн.

Ол эрэн харыларын күүһүнэн айахтарын ииттэр дьон оннук акаары буолбатахтар этэ. Кинини оччо-бачча итэҕэйбэтэхтэрэ — ол биһигини ким босхо иитэр үһү диэн буолбута. “Тугу эрэ лапсалыыгын” — дэспиттэрэ.

Дьэ, баҕалаах өрөбөлүүссүйэлэрэ буолбута уонна тута “интэлигиэнсийэ” үрдүнэн барыта. Учууталлар, учуонайдар, быраастар бастакынан “сүгэһэрдээх сүүтүктэһээччи”, Кытай,  Турция хаарбах малын-салын таһааччы буолбуттара. Ытаһааччылар, айманааччылар да кинилэр этэ. Үлэлэригэр ордубуттар сүрүн соруктарынан “Сорос истипэндийээтэ” аатырыы, онтон бытархайдаһыы, “кутуйахтаһыы” буолбута. Сылы сыллаан хамнас ылбат дьону туох диэн баалыаххыный? Ол уоттаах-төлөннөөх дэмэкирээт-учуутал да “уһун сонноммотоҕун” чуолкай билэбин.

Сааһыт сааттан, ууһут ууттан өлөр диэн омуннаах буолуо эрээри, алдьархайы була сатааччы булан тэйэрэ баар суол.

Судаарыстыбанньыктар уонна глобалистар

Күн бүгүҥҥү быһыы-майгы Сэбиэскэй сойууска 20-с сыллар ортолоруттан 1938 сыллаахха диэри барбыт “көбүөр аннынааҕы гражданскай сэриини” үүт-үкчү хатылыыр диэххэ сөп. Сталин уонна Троцкай “аармыйаларын” хабыр хапсыһыыларын.

Устуоруйаттан билэрбит курдук, Троцкай глобализмы туруулаһара — хомуньуус тутула аан дойду үрдүнэн тэнийэрин. Ол туһугар кини “перманентнай”, ол эбэтэр быыстала суох барар өрөбөлүүссүйэ туҺунан түөрүйэ олохтоон турар. Аан дойду үрдүнэн хомуньуус тутула туругурарыгар, аан дойдутааҕы өрөбөлүүссүйэ уота күүдэпчилэнэригэр “Арассыыйа күөдьүтүү абырҕала” буолуохтаах диэн. Национальнай судаарыстыба, харчы, тус баай диэн өйдөбүллэр суох буолуохтаахтар, ол туһугар киһи-аймах 90 %-на да өллүн-сүттүн. Бэл, “уопсай ойох” диэҥҥэ тиийэ сыспыттара сымыйа буолбатах.

Оттон Сталин уонна кинини батыһааччылар “аан дойдутааҕы өрөбөлүүссүйэттэн” аккаастанан “биир дойдуга социализмы тутар” суолу тутуспуттара. Сэбиэскэй сойууска. Ол эбэтэр, марксизм сүрүн тосхолуттан аккаастаммыттара. Сталин сэрии кэнниттэн туох диэбитэй? “Без теории нам смерть”. Марксизм оннугар атын түөрүйэ оҥоһуллуохтааҕын туһунан “Экономические проблемы социализма в СССР” ыстатыйатыгар суруйан турар. Бу иннинэ барыта сэрии, охсуһуу, былаас былдьаһыыта – “аврал экэниэмикэтэ”. Мобилизация экэниэмикэтэ диэн ааттыыллар.

Кэлин марксизмҥа троцкист Хрущев саҕана төннүү буолбута.

Күн бүгүн либэрээл-дэмэкирээттэр глобализмы, транснациональнай хампаанньалар, бааннар интэриэстэрин туруулаһаллар. Национальнай судаарыстыбалар хапытаал сырыытын, ырыынагы харгыстыылларын быһыытынан суох буолуохтаахтар эбэтэр биир “однополярнай” киинтэн салаллыахтаахтар диэн.

Хомуньуус үөрэҕэ син биир глобализмы туруулаһар. Эмиэ национальнай судаарыстыбалар суох буолуохтаахтар, харчы сүтүөхтээх, барыта уопсай буолуохтаах. Марксизм, табаарыстар. Ревизиялаары гынаҕыт дуо? Сатаммат!

Путин уонна “силовиктар” хамаандалара Арассыыйа национальнай судаарыстыба быһыытынан сайдарын иһин тураллар. Балачча ситиһиилээхтик диэххэ наада. Ол түмүгэр, туох да омуна суох, АХШ бэлиитикэ уонна сэбилэниилээх күрдьүөттэһии эйгэтигэр аҥаардастыы айбардыыра тохтоото. Оттон экэниэмикэ өттүнэн Кытайга баһыйтарда.   

Уопсайынан, бу аан дойду үрдүнэн тарҕанан эрэр көстүү. Ол курдук, АХШ урукку бэрэсидьиэнэ Дональд Трамп эмиэ “националист-судаарыстыбанньыктар” кэккэлэрин хаҥата сатаабыта эбээт. 

Баартыйалар уонна быыбардар

Дьээбэтэ диэн, саамай ситиһиилээх судаарыстыбалар хаһан да быыбарга олоҕурбаттар. АХШ — үйэтин тухары биир “бурсуйдуу” баартыйалаах. Онтулара икки кынаттаах — республиканецтар уонна дэмэкирээттэр. Атын баартыйалар былааска саа тэбиитигэр чугаһатыллыбаттар. Бэрэсидьиэннэрин дьон бүттүүн куоластааһынынан талбаттар, онуоха эбии кини кэнгириэс уонна сенат нөҥүө чыып-чаап диирэ олус күчүмэҕэй.

Кытайы бэйэҕит билэҕит — биир баартыйа, биир былаас. Германия буоллун, Великобритания буоллун — аатыгар эрэ “многопартийнайдар”. Сүүһүнэн сылларга биир баартыйа икки кыната солбуйса сылдьан былааһы туталлар. Дьон хараҕын эрэ баайаллар. Консерватордар уонна лейбористар.  ХДС уонна СДПГ.

Арассыыйа даҕаны кэлиҥҥи сүүрбэччэ сылга биир “былаас баартыйалаах”, биир бэрэсидьиэннээх буолан туруктаах соҕустук олорон кэллэ. Санаан көрүҥ, бүгүн Путин, сарсын Жириновскай, өйүүн Навальнай, ол кэнниттэн “клоун” эбитэ буоллар хайдахтаах “көөчөөн көрө” саҕаланыан! Украина холобуруттан да көрүөххэ сөп — бэрэсидьиэммитин баҕардахпыт аайы уларытабыт диэн киһиргэнээхтииллэр эрээри, иэдээннэрэ онно сытарын көрбөт балайдар.

“Майдаан” судаарыстыбаҕа, ол аата дойдуга, эгэ, кыра-хара норуокка туох үчүгэйи аҕалыа баарай. Ала алаа моҕуһу эриэн алаа моҕуһунан солбуйбут туох туһалаах буолуой.

Онон тугуй?

Онон “үтүө айылаахтары” батыһыахха наада. Дойдуга икки сүрүн баартыйа сөп буолуо — холобур, хапыталыыстыы “Биир ньыгыл Арассыыйа” уонна аатыгар эрэ да буоллар социалистыы матыыптаахпын дэнэр “Сиэрдээх Арассыыйа” буоллун. Уоннааҕы баартыйалары, арҕааҥылары үтүктэ таарыйа, “маргиналлыы баартыйалар” диэн ааттыахха, былаастан көстөөх сиргэ мэччитиэххэ.

Оннук эрэ буоллаҕына түптээх олох туругуруоҕа. Сымыйанан “элбэх баартыйаны” үөскэтэн дьону хайытан бүтүөххэ. Биллэн турар, тыл көҥүлэ, итэҕэл, бэлиитикэ хайысхатын көҥүллэрэ баар буолуохтаахтар. Ол гынан баран, былаас баартыйатыттан атын санаалаах буоллаххына, АХШ диэн холобур буолар дойдуга курдук, баһаалыста, “маргиналлыы баартыйаларга” кыттыс, тугу баҕарар тойуктаа. Баҕардаххына “Femen” диэн төрүөт көһүннэр эрэ ньылбы сыгынньахтанарга тиэтэйэр дьахталлар хамсааһыннарыгар кыттыс, баҕардар “пиибэни таптааччылар” баартыйаларыгар киир. Барыта көҥүл!

Онон дэмэкирээтийэ туһунан толкуйдааҥ — туруктаах судаарыстыбалар хайдах дьаһаналларын тэҥнээн көрүҥ. Ону кытта атыттарга хайдыһыыны хайдах соҥнуулларын.

Суолласта — СУР.