Саха биотехнологиялара: ирбэт тоҥ кистэлэҥ күүһэ

Билии-көрүү кэҥээн, өй-санаа үрдээн истэҕин аайы Саха сирин саамай сыаналаах “табаарынан” тымныыбыт, ирбэт тоҥмут буолан иһэрэ дьикти. Ону кытта саха дьонун өркөн өйө.

Саха учуонайдара Гиппократ тылларын сыал-сорук оҥостон үлэлииллэр: “Биһиги аһылыкпыт эмпит, оттон эмпит аһылыкпыт буолуохтаах”.

Дьэ, балтараа тыһыынча сыл анараа өттүгэр олорон ааспыт бөлөһүөк-эмчит хайдах курдук бүгүҥҥү күнү курдары көрөн олорон эппитий? “Пальма арыыта” үүт, “соя эт”, саарбах ас-үөл – сүлүһүн аһылыктаахпыт диэн үгүс ырытааччылар быһаччы этэллэр.  

Саха сиринээҕи Тыа хаһаайыстыбатын научнай-чинчийэр институтун учуонайдара саха омук түҥ былыргыттан киһи хараҕар көстүбэт “аргыстарын” – бактериялары туһанан уһулуччулаах чинчийиилэри оҥороллор.

Ирбэт тоҥ нүөл араҥатыттан тоҕус штамм ылбыттара учуокка ылыллан, пааспарданан Арассыыйа коллекциятыгар хараллаллар. Быһата, быыкаайык харамайдар биистэрэ – микроорганизмнар.

Дьэ, бу балартан айыллыбыт «Сахабактисубтил» пробиотик туһунан учуонайдар тугу кэпсииллэрин истиҥ.

Бу препараттар сүөһүгэ эрэ буолбакка, дьоҥҥо эмиэ олус туһалаахтар – киһи сүөһүттэн “төбөтүн олоруутунан” эрэ атыннаах буоллаҕа. Ол курдук, эккэ-хааҥҥа, искэ-хоойго баар куһаҕан харамайдары, ол иһигэр саханы эһэ сыспыт сэллик үөнүн, “Кох палочкатын” сииллэр. Аны туран, бактериялары эрэ буолбакка, вирустары эмиэ! Ол курдук, интерферон үөскүүрүгэр үлэлииллэр эбит. Оттон интерферон вирус төрөөн-ууһаан барарын хаарчахтыыр белок ууһа буолар. Буолаары буолан коронавируһу хам баттыыр альфа-интерфороннары. Онон “Сахабактисубтил” Ковид-19 тарҕаныытын бохсууга туһалаах эмп буолуон сөп.

Быһата, саха биотехнологияларын көрүҥ-билсиҥ.

Таарыйа эттэххэ, өлбөт мэҥэ уутун кэриэтэ “Сахабактисубтилтан” ураты биэ кулуннааһынын (сальмонеллезный аборт кобыл), ыччат сылгы “хабарҕалыыр” ыарыытын (мыт лошадей) утары вакциналары оҥорон таһаарарга, Арассыыйаҕа эрэ буолбакка, омук дойдуларынан, холобур, Казахстанынан, Монголиянан атыылыыр курдук тэринэргэ 40 мөл. солк. наада эбит. Дьиҥэ, элбэҕэ суох үп. Учуонайдар ороскуот биир сылынан толуйулларыгар эрэллээхтэр.

Кэпсииллэр: Саха сиринээҕи Тыа хаһаайыстыбатын научнай-чинчийэр институтун учуонайдара, наука доктордара Надежда Петровна Тарабукина уонна Михаил Петрович Неустроев.

Источник: https://www.youtube.com/watch?v=Hqc8Eaec2Xc&t=201s