Бүтүн Арассыыйа өйүн сүтэрэ сыста, чуут өрүһүннэ – ким эрэ кэлэйдэ, ким эрэ “чэ буоллун” диэтэ… Биатлон эстафетатын күүрээнэ сөҕүмэрдик өрүкүйэн иһэн хомолтолоохтук уоһунна. Эдуард Латыпов сыыһа ытыалаан хамаандатын үһүс “сааттаах” миэстэҕэ үтэйдэ.
Биллэн турар, киһини өйдүөххэ сөп. Ким баҕарар долгуйар дьыалата. Спортсменнар бары долгуйаллар. Ол эрэн, профессионалга ити сыһыана суох. Дьыала биир боппуруоска иҥнэр: дьоруойдуу быһыы диэн өйдөбүлгэ.
Быһата, Латыпов дьоруой буолбатах эбит. Баҕар, син ой-бото спортсмен буолуо эрээри, дьоруой буолбатах.
Олимпиецтар таһымнарыгар спортсменнар бука бары тэҥ соҕус баайыылаахтар. Дьыала эр санааҕа сытар – ол дьахталларга эмиэ сыһыаннаах. Биллэрин курдук, дьахталлар эр дьоннооҕор ордук күүстээх санаалаах буолаллара кэнники кэмҥэ олохсуйда диэххэ сөп.
Дьахталлар “өмүрэх” соҕустар эрээри, куттас буолбатахтар – “пугливы, но не трусливы”. Эмоция, психология таһымынан боппуруос.
Спортсмен чыпчаала тугуй? Бары билэллэр – олимпийскай оонньууларга кыайыы. Кини букатын оҕо сааһыттан, атыннык эттэххэ, үйэтин тухары онно талаһар. Онно кыайарга эрчиллэр, бэйэтин бэлэмниир. Ох курдук оҥостор, кустук курдук куоһанар. Сылтан сыл, күнтэн күн, кыайыыттан кыайыыга, үрдэлтэн үрдэлгэ талаһан, дьэ, ол чыпчаалга тиийэр… Уонна саамай бүтэһик түгэҥҥэ ытыс соттон кэбиһэр. Кини эрэ буолуо дуо – бүтүн Арассыыйа! Кини бэйэтин эрэ бэрдигэр ситиспэтэх быһыыта эбээт – Олимп чыпчаалыгар тиийии. Судаарыстыба кинини, инньэ, оҕо сааһыттан бүөбэйдээн, эрчийэн, биир дойдулаахтара кини туһугар ыалдьан, харыстаан, кини тула сүүрэн-көтөн.
Дьоруой ону туора соппот туһугар, этэргэ дылы, хайаны да халбарытыаҕа. Оттон “кыра киһи” иннигэр добун долгуйуу туора туруо, сүүнэ эппиэтинэс сүгэһэр буолуо. Барахсаныа! Кини да киһи буоллаҕа диэн буолуо…
Александр Медведь 1968 с. Олимпиада финалыгар тарбаҕа тахсан “харк” гыммытын көрөөччү барыта истибитэ. Ону утарсааччыта, номох буолбут Дитрих көрөн турдаҕына “лас” гыннаран бэйэтэ оннун булларбыта уонна кыайыыны ситиспитэ. Сүүлэ испит илиилээх.
Спорду идэ оҥостубут киһи юниор сааһыттан таҕыста да, “киһи аһынар” быһыытыгар оҕустарыа суохтаах. Биллэн турар, дьоруой буоллаҕына.
Даҕатан эттэххэ, сахалар дьоруой кэтэһэ сатаабыппыт ыраатта. Онон билэр дьыалабыт. Хайдах этэй, боруонса мэтээли былдьаһыыга Леонид Спиридонов индиец Кумарга хотторуута? Судьуйалар киниэхэ индиец атаҕын куустаран биэрбиттэрин кэнниттэн умса “кыптыйдатан” кэбиспитэ. Бүтэһиккэ.
Гергий Балакшин хайдах кыайтарда этэй? Хас да охсуунан кыайан иһэн саамай бүтэһик сөкүүндэлэргэ сирэйин “сууралаппыта”. Туох да омуна суох, соруйан арыллан биэрбит курдуга.
Виктор Лебедев иранецтыын тустуутун туһунан этэ да барыллыбат. Биллэн турар, “антидопинговай эписиэрдэр” түүнү быһа утуппатахтара диэн этэ даҕаны, муҥ саатар биирдэ-иккитэ “уҥуохтаах” соҕустук кимэн киирэрин көрөр бырааптаах этибит дуо биһиги, ыалдьааччылар?
Дьоруойдары иитэн таһаарыы кыаллыбат буолла быһыылаах. “Уолу баттаатылар”, “уолу балыйдылар”, “уол долгуйда”, “уол утуйбатах” уонна да атын “тараҥнатыылар” дьоруойдарга туох да сыһыана суохтар. Дьоруой диэн киһи санаатын, кыаҕын таһынан дьайыыны оҥорор кыахтаах киһи ааттанар. Киһи сөҕүөх-махтайыах, киһи саллыах уонна махтаныах быһыытын оҥорор дьону.
Олимпиец-спортсменнар профессионал таһымынан дьарыктанар дьон. Кыра эрдэхтэриттэн орулуур отуттарыгар диэри. Онуоха диэри уйулҕа өттүнэн куоһаммат буоллахтарына, туһа суох.
Чэ, Латыпов муҥ саатар иккитэ сыыспыта буоллар, ыараханнык да буоллар, ылыныахха сөп этэ. Оттон биэстэ сыыһыы – бу “таҥнарыытааҕар куһаҕан алҕас” буолар. Аһыныахха сөп дуо? Отучча саастаах профессоналы дуо? Суох. Кэлэйиэххэ эрэ сөп.
Суҥхарда – СУР.
Чэ,чэ “ыалдьааччы”ирдэбилэ оннуга биллэр буоллаҕа дии:өл да төрөө-иэскин төлөө!диэн.Кыайтарбатаҕы хайыаххыный?Били ,дьиэ сууйар курдук швабранан анньыалыыр эмиэ олимпиецтар дии.Хоттороллор ахан дии,дьахтар хоккеистар эмиэ…Тоҕо Латыпов таҥнарыахсыт буолла? 😃
Таннарыахсыт диэн буолбатах. Ошибка, которая хуже предательства диэн баар.