Yakutians.com

Новости Якутии

Көтө сылдьан курдары көрөр, үөдэни үөһэттэн үтэйэр улуу дьаалы… Ойуур уотун утары охсуһар киин

Арассыыйа аан дойду “тыынар тыҥата” буолар – 809 мөл. гектар. Канада ойуура 310 мөл. га, АХШ – 304 мөл. га. Кытай ойуурун иэнэ Саха сиринээҕр кыра – 206 мөл. га.

Айсен Николаев принял участие в совещании президента РФ Владимира Путина —  Телеканал «Якутия 24»

Саха сирин ойуурун иэнэ 254,7 мөл. гектарга тэҥнэһэр. Ким эрэ аахпытынан, хас биирдии олохтооххо 1615 гектар ойуур, ол эбэтэр 9000 м3 мас саппааһа тиксэр эбит.

Субу буолан ааспыт РФ Бэрэсидьиэнин мунньаҕар Ил Дархан Айсен Николаев этии киллэриитинэн, эһиил Дьокуускайга Ойуур уотун утары охсуһар киин (Лесопожарный центр)  тэриллиэх курдук буолла. Бастакы премьер-миниистир Андрей Федотов эппитинэн, сотору бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлэ Михаил Мишустин бу боппуруоска мунньах ыытыахтаах.

Бу киин үлэтин сыала-соруга, холобур, Красноярскай кыраайга баар киин үлэтиттэн көрдөххө, баһаары сэрэтии эбит. Баар быһыыны-майгыны төгүрүк суукка устата кэтээн көрүү. Авиация, спутниктар, кэтиир камералар, дроннар нөҥүө.

Даҕатан эттэххэ, быйыл от ыйын 7 күнүгэр Арассыыйаҕа авиация нөҥүө ойууру харыстааһын тэриллибитэ 90 сылын туолбут.

У-2 (По-2) Фото. Видео. Вооружение. ТТХ. Скорость
ПО-2

Ол курдук, 1931 сыллаахха ити күн По-2 сөмөлүөт аан дойдуга бастакынан ойууру үөһэттэн харабыллыы көтөн тахсыбыт.

Саха сирин тайҕата умайар айылгылаах. “Пирогеннай ойуур” диэн ааттыыллар. Уоттан үөскээбит… Тоҕо диэтэххэ, улахана бэрт – кинини ким да ыраастаабат, кырдьаҕас мастарын буолуохтааҕар, тутууга да, оттукка да кэрдибэт, сыллата түһэр көтөҕө, сэбирдэх дьапталҕаланан сытар, абырҕал, куруҥ, кырдьаҕас тыа. Сахалар былыргыттан ойуур уотун айылҕа ыраастанар ньыматын курдук көрөллөрө. Дьон олорор сирин, хаһаайыстыбалары эрэ сиэбэтин. Ол туһугар чугаһынан сэтиэнэх от, кур абырҕал суох буолуохтаах. Ону утары сааскы өртөөһүннэри ыыталлара, чугастааҕы бытыгыраабыт оту биири да ордорбокко оттууллара, сүөһүнү мэччитэллэрэ. Оттон көмүлүөк оһох барахсан чугастааҕы кураанах маһы ордорбот этэ. Чугаһынан уот аастаҕына дьон үөрэрэ. Уокка оттуохха куруҥ баар буолар, уот ааспыт сиригэр кучу от, талах анньар, онно куобах, тайах тохтуур… Куһаҕан үчүгэйэ суох буолбат, үчүгэй куһаҕана суох буолбат.

Тайге нужна другая помощь

Сэбиэскэй кэмҥэ уоту сэрэтии олус күүскэ барара. Лесниктэр саас бука бары сааскы өртөөһүҥҥэ туруналлара – сопхуостары кытта биир сүбэнэн. Бэрт кылгас кэм устата – аһаҕас сиргэ хаар ууллубут, ойуурга хаар өссө сытар кэмигэр. Нэдиэлэни кыайбат кэмҥэ.

Хас улуус аайы уоту утары охсуһар ойуур авиациятын этэрээттэрэ бааллара. Сайын курааҥҥа күҥҥэ үстэ көтөллөрө, ханна буруо тахсыа кэрэх, онно парашютист-баһаарынайдар ыстаналлара, уоту “эргийэргэ” (локализация) үлэлииллэрэ. Ону таһынан вертолеттан анал троһунан түһэр десантник-баһаарынайдар бааллара.

Ол үрдүнэн туохха да кыайтарбат баһаардар син биир тахсаллара.

Мин эдэр эрдэхпинэ уокка хаста да сылдьыбытым. Үөһэнэн айанныыр (верховой) уот баар – иэдээннээх суол. Умулларан туһа суох. Түүн эрэ, хаптайбытын кэнниттэн үлэлиигин. Күнүс, туох да омуна суох, куотаҕын эрэ. Сүрдээх быһыы буолааччы. Куугунаан тыаһа-ууһа, туох эрэ улахан кыыл орулаан эрэрин курдук. Оттон эмискэ мастар төбөлөрө анараа диэки иэҕиллэ түһэн баран, чаачар кэриэтэ умайа сылдьар бэстэр төбөлөрүнэн  быраҕан кууһуннарар. Сүүһүнэн миэтэрэлээх сиргэ. Салгын оонньуур бэйэтэ буолуо. Адьас тыыннаах, өйдөөх-төйдөөх, били, олоҥхоҕо кэпсэнэр “Луо кыыл” курдук буолар эбит этэ. Амырыын быһыы.

Куотан Чыбыыда үрэх кумах арыытыгар киирэн сыппыппытын өйдүүбүн. Сүүһүнэн киһи курдук саныыбын да, аҕыйахпыт буолуо. Халлаан көстүбэт бырдаҕа. Хата, киһини сиэбэттэр этэ, бэйэлэрэ тыын былдьаһан сылдьаллара буолуо. Ол сыттахпытына хантан эрэ тыал хоруо сэмнэхтэрэ курдугу аҕалан быраҕаттыыр. Утуйар таҥаспытыгар түстэҕинэ, тута буруолаан киирэн барар. Ону умулларар айдаана – үрэххэ сосуһуу. Аттыбытыгар Чита дуу, Иркутскай дуу уолаттара бааллара – парашютистар. Кинилэр таҥастара умайбат, бука, анал оҥоһуу. Хата, утуйан абыраммыттара быһыылаах.

Якутск | Бойцы «Авиалесоохраны» поведали о своих опасных буднях - БезФормата
Авиалесоохрана байыаһа

Дьэ, онно билбитим, ойуур улахан уотун айылҕа бэйэтэ эрэ дьаһайар кыахтааҕын. Кураан, онуоха эбии тыаллаах буоллаҕына туохха да кыайтарбат эбит этэ. Үөһэнэн айанныыр буоллаҕына, куотаҕын эрэ.

Дьэ, аатырар БЕ-200 сөмөлүөттэр 12 туонна ууну сомор кыахтаахтар эбит. Биир КАМАЗ массыына таһаҕаһа. Бу диэхтээн уот акыйааныгар “баҕа силин” кэриэтэ буоллаҕа. Аны, биллэн турар, биһиги күөллэрбититтэн уутун сомсор кыаҕа суох, ханна эрэ өрүскэ көтөн тиийиэн наада. Арай ол уонунан көстөөх сиргэ буоллун? Туох да харчыта тук буолбат “баһаарынайа” буолаарай?

Онон ити сөмөлүөттэр дьаһамыр соҕус уокка эрэ сөптөөхтөр дии саныыбын. Соҕурууҥу “олордуу ойуур” уотугар, тайҕаҕа буолбатах.

Ол эбэтэр, ойуур уотун утары охсуһуу биир эрэ көдьүүстээх көрүҥнээх – сэрэтии. Төгүрүк суукка устата кэтээн көрүү, туох эрэ буолла даҕаны, парашютистар көтөн тиийэн “эргийэ” (локализациялыы) охсоллорун курдук. Бу өттүнэн сэбиэскэй систиэмэҕэ тиийэр ньыма айылла илик быһыылаах.

Онон Дьокуускайга ойуур уотун утары охсуһар киин түһүүлэнэрин уруйдуохха эрэ сөп. Ойуурбут барыта федеральнай бас билии буоллаҕына, уоту умулларыы өрөспүүбүлүкэ эрэ эппиэтинэһэ буолуо суохтаах. Ханнык да кыракый уот халлаан туругуттан көрөн, көрүөх бэтэрээ өттүнэ тарҕанарын учуоттуохха наада. Онно ханнык да тыраахтыр-массыына туһата суох – Ан-2 курдук дьоҕус сөмөлүөтүнэн эргийэ көтө сылдьар парашютистар эрэ абырыахтарын сөп.

Сонурҕаата, сурукка тистэ – СУР.

Поделиться
%d такие блоггеры, как: