«Оҕустаах олоҥхоһут” — төрүт культураҕа уһуйааччы

  Таптыыр, сөбүлээн ааҕар  “Кыым” хаһыат  бу сыл, муус устар 9 күнүнээҕи нүөмэригэр  бэчээттэммит  «Оҕустаах оҕонньор»  диэн ааттаах ыстатыйаны ааҕан баран,  хаһыат үгүс ааҕааччыларын аатыттан бэйэм санааларбын тиэрдэри наадалааҕынан ааҕабын.

  «Саха сахатынан кэрэ» диэн биллиилээх поэт Уххан этиитэ биһиги саха буоларбытынан киэн туттуохтаахпытын, саха омук кэскилин туһугар туруулаһыахтаахпытын  өрүү санатар.  Саха түҥ былыргы омук буолан былыр даҕаны, быйыл даҕаны олоххо көрүүтэ-истиитэ, итэҕэлэ дириҥ ис хоһоонноох эрэ буолбакка олоххо сатабыллаах дьону иитэрэ улуу айымньыбыт олоҥхобутугар этиллэр, суруллар.  Сахалыы сатаан толкуйдаабат, анаарбат киһи баар билиитин олоҕор кыайан туһамматын күннээҕи олохпутугар үгүстүк көрөбүт. Ыстатыйаҕа этиллэрин курдук саха омуга сэрии ыар сылларыгар эрэ буолбакка сүүрбэһис үйэ 60-нус сылларыгар  диэри оччотооҕу колхуостар, сопхуостар ыарахан үлэтин-хамнаһын барытын кэриэтэ бааһынаҕа үлэ, хотон ис-тас үлэлэрэ, от-мас тиэйиитэ барыта көлүүр оҕустар эрэ баар буолан үмүрүтэллэрэ. Биһиги көлүөнэ оҕо эрдэхпитинэ элбэх ыаллар оҕус ииттэллэрэ, оччолорго уончалаах оҕолор оҕуһунан муус, мас, балбаах тиэйэрбитин билигин да иэйэ ахтабыт.

   Көлүүр оҕуһа бытаан эрээри сымнаҕас майгылаах, холку, туохтааҕар да эрэллээх көлө буолара. Онон төһө да XXI-с үйэҕэ олордорбут Афанасий Петрович Бурцев көлүүр оҕуһун  киэҥ эйгэҕэ, дьоҥҥо ытыктатар, өйдөтөр сыаллаах-соруктаах  пропагандалыыра билиҥҥи чааһынай бас билии күүскэ киирбит кэмигэр олус тоҕоостоох дии саныыбыт. Саханы саха дэппит, саха төрүт көлөбүтүн, Улуу Кыайыыны уһансыбыт көлүүр оҕуспутун эдэр дьоҥҥо, ыччаттарбытыгар билиһиннэрэр сыалтан  Улуу Кыайыы 75 сылыгар анаан бары улуустарга  оҕуһунан сүүрдүүнү тэрийиэххэ, кыайыылаахтар республика күрэхтэһиитигэр кэлэн  кытталларын ситиһиэххэ. Историяттан биллэххэ, сэрии бүппүтүн кэннэ Улуу Кыайыы бырааһынньыгар элбэх улуустарга  оҕуһунан куоталаһыылар тэриллибиттэр эбит, Афанасий Петрович бу ыра санаата олохтоох дьаһалталар болҕомтолоругар ылыллан өйөнүөҕэр эрэнэбит.

   Афанасий Петрович айылҕаттан  айыллыбыт талаана – олоҥхоһут. Ааспыт сайын Уус-Алдан элбэх нэһилиэктэригэр оҕуһунан сылдьан оҕо уһуйааннарыгар кырачаан оҕолору олоҥхо кэрэ, үтүө айымньыларыгар уһуйбутун улуус  «Мүрү саһарҕата» хаһыатыттан билэбит. Маннык энтузиаст, дэгиттэр дьоҕурдаах, талааннаах, саха фольклорун сүрэҕэр-быарыгар иҥэриммит  олоҥхоһуту киэҥ эйгэҕэ таһааран кыһынын оскуолаларга оҕолору, кулууптарга ыччаттары уһуйтарар тоҕо сатамматый?..

  Арааһа, бу киэҥ нэлэмэн Саха сиригэр соҕотох киһинэн  оҕуһун миинэ сылдьан саханы саха дэтэр кэскиллээх санаалаах Афанасий Бурцев буолар. Кини олоҥхото саха итэҕэлинэн  аан айылҕаны таптааһыҥҥа, киниэхэ сүгүрүйүүгэ, харыстааһыҥҥа, бэйэҕэ эрэли үөскэтиигэ, үтүө, сырдык суолу тутуһарга иитэр, уһуйар.

Үөһээ Бүлүүттэн Миитэрэй Стручков,

 методист-учуутал, СР үөрэҕириитин туйгуна,

 РФ үөрэҕириитин Бочуоттаах үлэһитэ.