Yakutians.com

Новости Якутии

КУЛУҺУННААХХА ЫАЛДЬЫТТЫЫ КЭЛБИППЭР КУЛУНЧУКТАР КИСТЭЭН ДЬЫРЫЛЫТТЫЛАР

  Өйтөн-сүрэхтэн
Өрүү сүппэт
Төрүт сирим,
Өбүгэм дьоно,
Төлөн буолан
Төлкөнү сырдатыҥ,
Кэннибэр хаалар,
Кэскили тэрийэр
Кэнчээри ыччаппар
Кэрэни түстүүр
Кэриэһим хаалыахтын...

Дьөгүөр Уотап.

Кулуһуннаах эбэ ытык сириттэн 1941-45 сыллардаахха Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриитигэр кыттыыны ылбыт хорсун боотурдарга, Өрөгөйдөөх Кыайыыны уһансыбыт “Трудовой” колхуос үлэһит дьонугар үйэлэргэ өлбөөдүйбэт, сүрэхтэн сөҕүрүйбэт Албан Аат!

Маннык ааттаах-суоллаах дьоһуннаах стелланы Дьөгүөр Уотап оҕолоро дойдуларыгар Улуу Кыайыы 75 сылынан  “Трудовойга», ол эбэтэр Кулуһуннаахха аҕалан туруордулар.

Отовтар убайдара Геннадий Егорович Отов салалтатынан бу баараҕай обелиск аҕалыллан, бетон олбоххо турда. Обелиск эргиччи тупсаҕайдык тимиринэн бүтэйдэнэн, киһи сэргиир гына күрүөлэммит.

Билигин эһиэхэ Кыайыы 75 сылыгар аналлаах Сквер тутуутугар төһө үп ороскуоттаммытын  билиһиннэриэм. Бу стелланы Отов Е.Н. аҕыс оҕото мустан 150 тыһыынча солкуобайы кыттыһан “РектТайм” тэрилтэҕэ оҥоттордулар.

“Трудовой” олохтоохторо 85 тыһыынча солкуобайы уу харчынан уонна Далыр дьаһалтата 40 тыһыынча солкуобайы, ол аата, барыта 125 тыһыынча солкуобай хомуллар. Маны таһынан, стелланы куораттан дьаһалта аҕалтарда.

Эһиэхэ бачча суруйан баран “Трудовой” холкуос 1936-37 сыллардааҕы олоҕуттан быһа тардан билиһиннэриэм. Барыта 108 киһи олорбут, о.и. 53 эр киһи, дьахтара 55. Ол иһиттэн үлэһитэ 55 киһи, 29 оҕо, о.и. оскуолаҕа үөрэнэр оҕото — 14. Барыта 98 төбө сүөһүлээх, атыыр оҕуһа – 2, көлүүр оҕус-12 төбө. Улахан, 60 сүөһү киирэр хотонноох. Ходуһата — 293 га, бурдук сирэ — 59 га. Маны таһынан холкуос 1 мэлииһэлээх, 1 муҥхалаах этэ. Дьэ итинник баайдаах этэ. Оччолорго сорсуннаах булчуттар, хоннохтоох от охсооччулар олорон ааспыттара.

Кулуһуннаахха улахан аҕа уустара тэнийэн олорбуттара: Уотаптар, Баһылаайаптар, Сэмиэнэптэр, Онтуонаптар, Бааҕынаанаптар, Баһылаайаптар-Чолохтор, Дьэпсиэйэптэр, Дьөгүөрэптэр, Уйбаныаптар, Көмүстүүрэптэр, Мойуораптар, Мөхөлүөптэр, Молокуолар, Ньукулаайаптар, Баабылаптар, Туутааһаптар, Сөдүөтэптэр, Хорутуонаптар, Чөмчөөйөптөр.

Стелла аттыгар Игнатий Михайлович Чомчоевка анаммыт хара мраморынан оҥоһуллубут өйдөбүнньүк турар. Кини 1899 сыл бэс ыйын 15 күнүгэр 1 Үөдүгэй (Далыр) нэһилиэгэр Тыымпыга төрөөбүтэ. Эдэр сааһыттан холкуос орто сүһүөх үлэлэригэр үлэлээбитэ. Партия эрэллээх саллаата этэ. 1985 сыл муус устар 14 күнүгэр Далырга өлбүтэ. Кини сырдык олоҕун уолаттара, сиэннэрэ салгыыллар.

Отов Е.Н. оҕолоро өтөхтөрүн сөргүтэн саҥалыы тыыннаатылар, сотору-сотору кэлэн, хонон ааһаллар.

Оҕолортон Николай Егорович ойуччу миэстэни ылар, кини үөрэҕи да баһылаабыт киһи. Ол курдук, СГУ-га үөрэнэн филолог идэлээх, Санкт-Петербургдааҕы аан дойдутааҕы университеты бүтэрбитэ. Билигин үөрэҕириигэ, медицинэҕэ, культураҕа, искусствоҕа биллэр меценат. Николай Егорович “Трудовойум барахсан” кинигэ тахсарыгар 150 тыһыынча солкуобайы биэрэн көмөлөспүтэ.

“Трудовойга» буолан ааспыт ыһыахтарга Отовтар кыттыһан улахан бириистэри туруорбуттара.

Бүтэһикпэр бырааттыы Отовтар ааттарыттан ойуччу тутан Далыр нэһилиэгин Аҕа Баһылыгар Иванов Георгий Егоровичка, Майоров Лаврентий Сергеевичка, Осипов Егорга баһыыба бастыҥын, ис сүрэхтэн сылаастан сылаас махталы тиэрдэбит!

ДЬУЛУСХАН, суруналыыс, Үөһээ Бүлүү

Поделиться
%d такие блоггеры, как: