Эйэҕэ баҕарар буоллаххына, сэриигэ бэлэмнэн. Ким армияны “приватизациялыан” баҕарарый?

Виталий СУР.

Саха омукка “дугдуруй да оҕус” диэн баар. Бу формула: куһаҕаны көбүттүҥ да, тиһэҕэр тиийэ ыраастыырга тиийэҕин. Ол эбэтэр, “саҕалаабыт дьыалаҕын ситэри оҥоруохтааххын” диэн алгыс кэриэтэ этииттэн арыый атын иэҕиилээх.

“Дугдуруйуу” диэн тугуй? Суоһурҕаныы эрэ буолбатах, арыый аһары барыы, судургутук эттэххэ, сутуруккунан утарсааччыҥ муннун аннынан салгыны “сууралааһын”. Сэрэхтээх быһыы. Ол эбэтэр, кутталлаах быһыыны көҕүлээтиҥ да, ол кутталы суох оҥоруохтааххын – охсордуу охсуохтааххын.

“Тус сыаллаах байыаннай эпэрээссийэ” кутталлаах быһыы дуо? Биллэн турар! Онон хайаан да тиһэҕэр тиэрдиллиэхтээх.

Донбасс дьоно-сэргэтэ, крымчаннар кэннилэриттэн, Арассыыйа армиятын кэтэһэр, көрдөһөр кэмнэригэр, ол эбэтэр, 2014-2015 сс. саҕалаабыппыт буоллар ордук буолуо этэ диэн баар. Ол Меркель уонна Макрон “Минскэйдээҕи сөбүлэһиилэри Украина армиятын сэбилээри, кыаҕырдаары ылыннарбыппыт” диэн Арассыыйаны албыннаабыттарын билиммиттэрин кэнниттэн арылхайдык көстүбүтэ. Дьэ, ити кэннэ “норуоттар икки ардыларынааҕы сокуоннар” дии сылдьыҥ!

Бу мээнэ докумуон буолбатах этэ эбээт – ХНТ Куттал суох буолуутугар сэбиэтэ бигэргэппит сөбүлэһиитин “ыкка быраҕар” дьонтон үчүгэйи кэтэһэр сатаммат.

Чэ буоллун. Биһиги бу кутталы саха омук өттүттэн көрүөхтээхпит.

Украина националистическай судаарыстыба буолара уруккуттан да биллэр этэ. Былаас таһымыгар эрэ буолбатах, олоххо-дьаһахха эмиэ! Сэбиэскэй сойуустан хара арахсыахтарыттан.

 Ыраата барбакка эттэххэ, холобур, “хара омуктар” – Киин Азия да, Кавказ да миграннара онно саараама тохтооботторо. Баар да буоллахтарына, кумуйуохтарынан кумуйан сылдьаллар – ырыынактары, баһаардары кыйа.

Бу дьиҥнээх нуучча националистара буолаллар. Санаан көрүҥ, нуучча националистара ханна төрүкү бүгэн сыталлара буолуо диигитий? Биллэн турар, төрүт сирдэригэр, “малай родиналарыгар” – Малороссияҕа.

Интернациональнай Сэбиэскэй сойууһу тэрийэллэригэр нуучча националистарын алы гынан Украинскай ССР диэн туспа субъект тэрийэн биэрбиттэрэ. Онто суох сатамматын, Сэбиэскэй сойууска саамай сэрэхтээх көстүүнэн “великорусскай шовинизм” буоларын туһунан Ленин да, Сталин да кырдьаҕастар элбэхтик суруйан тураллар. Ону сэбиэскэй оскуолаҕа үөрэммит дьон “История КПСС” уруоктарыттан өйдүүр буолуохтааххыт. Ону, бэл, сэбиэскэй литература кэрэһилиирэ. Еврейдэри кыргар погромнар ханна буолаллар этэй? Цыганнары билигин да түргэнник оннуларын буллараллар.

Арассыыйа бу айдааҥҥа мөлтүүр-ахсыыр, хотторор-хомуллар түгэнигэр, дьэ, нуучча националистара биир тылы, отой долгуйумаҥ, булуохтара. Тыыннаах буолар албастарын өйдүөхтэрэ суоҕа дии саныыгыт дуо, биир хааннаах дьон кыттыспыттара баар буолуоҕа.  

Аҕыйах сыл ааста эбээт, Дьокуускайга нууччалар урут хайдахтарын умна илик киһи элбэх буолуохтаах. Уулуссаҕа саха уонна нуучча бочооттосто да, баар нуучча барыта туран кэлэр этэ. Онно үөрэммит киһи атын сиргэ, холобур, армияҕа бардаҕына, нууччалар “дружнайа” суохтарын, ол эбэтэр бэйэ бэйэлэрин көмүскэспэттэрин сөҕө көрөөччү. Дьокуускай, Мииринэй нууччаларын курдук буолбатахтарын.

Тоҕо диэтэххэ, оччотооҕуга манна дьон дьорҕоото “уһун солкуобайы” батыһан кэлэрин аанньа, ордук хото Украинаттан, ол эбэтэр, нууччалар төрүкү дойдуларыттан – Малороссияттан мусталлара.

Арассыыйа, биллэн турар, кыргыһыы хонуутугар хотторор кыаҕа суох. Муҥур уһугар ядернай сэрии сэбэ баар. Хотторууга “эйэлэһии” эрэ тиэрдэр кыахтаах. Дьэ, ол хотторуу туохха тиэрдиэҕэй?

Быһыы-майгы күннэтэ тыҥыыр.  Орто Азия, Кавказ миграннарын ыһыылара-хаһыылара эбиллэн, нууччалары кытта була сатаан атааннаһыылара элбээн иһэр. Бу дьону “кыраһыынныыр” кыра дьыала. Бары наркоман кэриэтэ “зависимай” дьон – итэҕэллэринэн.

“Эйэлэһии”, ол эбэтэр Арассыыйа хотторор түгэнигэр нуучча националистара – украиналар да, арассыыйалар да – бэрт түргэнник куомуннаһыахтара. Бу улахан сыстыганнаах ыарыы.

Онтон биһиги, сахалар, олохпут тупсара саарбах диэн быһаччы этиэххэ наада.

Чеченнэр “эйэлэһии” туһунан истиэхтэрин да баҕарбаттар. Билиҥҥитэ. Ол эбэтэр, кинилэр 1918 сыллааҕы “Чехословацкай корпус” оруолун оонньуохтарын эмиэ сөп.  

Гражданскай сэрии сүүстэн тахса сыллааҕыта эмиэ “эйэлэһииттэн” саҕаламмытын умнумаҥ. Сэбиэскэй кэмҥэ ол туһунан эппэттэр этэ эрээри, 1918 с. кулун тутар ыйыгар буолбут “Брестээҕи эйэлэһии” уонна “белочех бастаанньата” биир ситимнээхтэрэ көстөн турар суол. Мантан гражданскай сэрии саҕаламмыта.

Өссө биир тумарык суол баар. Аан дойду иһитиннэрэр-биллэрэр эйгэтин кэпсэлинэн, кэтэх бас билиигэ сылдьар “Вагнер” ЧВК эрэ сэриилэһэр, кыайар-хотор курдук. Оттон Арассыыйа армията ханна баарый? Байыаннай-космическай сэриилэрбит буомбалыылларын билэбит, оттон атыттар хайдах, ханна сэриилэһэллэрин туһунан кэпсээн кэмчи. Ол оннугар армиябыт букатыннаахтык “сытыйбытын” биллибит. Өлө-тиллэ сэриилэһэ сылдьар “вагнердары“ өһөөн туран снарядтарынан хааччыйбаттар диэн буолла. “Дьыбаан генераллара”! Арассыыйа армиятын аата-суола хаһан да маннык сиргэ-буорга тэпсиллэ илигэ…

Туох-хайдах дьаабы буола турарын биһиги чопчу билбэппит. Ол эрэн, туох диэбит иһин, кыра-хара киһи төбөбөр манныгы соҥнуу сатыыр курдуктар: судаарыстыбаннай армия, “судаарыстыбаннай генераллар” туох да туһалара суох, онон армияны кэтэх бас билиигэ биэриэххэ наада диэн! ВТБ баһылыга Костин Арассыыйа баар баайын барытын приватизациялыыр уолдьаста диэбитэ, оттон армияны приватизациялыыры ким “сипсийэ” сатыырый?