Баһылык быыбара. “Атаҕастаммыкка” арал кэтэрдэллэр…

Дьоллоох Дьокуускай куорат олохтоохторо кулун тутар 28 күнүгэр кими баһылыгынан талыахтаахтарын дьүүллэһэллэр.

Мин санаабар, олус судургу чахчыттан тирэниэххэ наада.

Одессаттан төрүттээх бэргэн этии баар: “Кто платит, тот и девушку танцует”.

Арассыыйаҕа буоллун, Америкаҕа, Африкаҕа, Чурапчыга, Халымаҕа, Чукоткаҕа буоллун, биир бигэ түгэн баар – кимиэхэ эрэ иитиллэн олорор буоллаххына, бырастыы гын, кинини истиэхтээххин. Аһыыр иһитигэр кулгуйар киһини ханна да хайҕаабаттар.

Дьокуускай куорат “бастыын-атахтыын” өрөспүүбүлүкэ дотацияларыгар олорор куорат. Холобур, 2021 сылга киин куорат дохуота 17,9 млрд солкуобайынан ылыллыбыт буоллаҕына, нолуок быһыытынан баара-суоҕа 7,5 млрд солкуобай хомуллуохтаах. Онтон 5,1 млрд. солкуобай – “подоходнай” нолуок.

Ол эбэтэр, туох да оҥорон таһаарыы, бырамыысыланнай тэрилтэ суох, бэл, эргиэн сайдыбатах куората. Нолуок дуу, патент дуу төлүүллэрэ-төлөөбөттөрө биллибэт кыргыстары уонна кытайдары аахпатахха.

Ол эбэтэр, Дьокуускай баһылыга Ил Дархан хамаандатын киһитэ буолуохтаах!

Биллэн турар, “дэмэкирээтийэ” диэн баран тиэрэ-маары көрүөххэ сөп эрээри, былааска билиҥҥитэ тыыннаах дьон үлэлиир (сотору онто да суох “сыыппара роботтар” анныларыгар киирэр чинчилээхпит). Онон дьоннор бэйэ бэйэлэригэр сыһыаннара хайдах даҕаны үлэҕэ-хамнаска дьайбат буолуон сатаммат. Дьокуускай сүүһүнэн миллиард эргийэр Москва куорат буолбатах, баара-суоҕа чунуобунньуктар уонна бюджет үлэһиттэрин, ол эбэтэр, бэйэлэрэ “иитимньи” дьон куораттара.

Онон “мин аҕай” дэммит, буолаары буолан өрөспүүбүлүкэ былааһыттан “атаҕастаммыт” аатырар киһи мээр буолара улахан охсуулаах буолуоҕа.

Уопсайынан, “атаҕастаммыт”, “былаастан өлбүт-быстыбыт” дьон түөкэй соҕустар дии саныыбын. “Миигин “тоһутуохтара” суоҕа!” – диэн ыҥырыы таһаарар тугуй? Ону хантан билэбит? Хара маҥнайгыттан “сутуругун өрө сүкпүтүнэн” киирэр киһи хайдаҕый?

Дьон-сэргэ “атаҕастаммыты” өрө тутар идэлээх. Ол эрэн, холобур, албына арыллан үлэтиттэн уһуллубут киһини “атаҕастаммыт” диэххэ сөп дуо?

Тоҕо албынныы сатаата? Биллэн турар, тугу эрэ туһанаары! Оччотугар тоҕо мээр буола сатаата? Эмиэ тугу эрэ туһанаары дуо? Оччотугар биирдэ албыннаабыт киһи өссө биирдэ (иккитэ, үстэ, түөртэ, чэ, ыт сиэтин, “бүтэһик төгүлүн!”) албынныа суоҕа диэн ким мэктиэлиир кыахтааҕый? Ким да мэктиэлиир кыаҕа суох!

Биир табаарыһым этэр: бэлиитикэҕэ албыннааһына суох сатаммакын. Дыраастый! Өссө төгүл этэбин: Дьокуускай баһылыга бэлиитик буолуо суохтаах. Кини – олохтоох салайыныы дьаһалтатын баһылыга.

Ол эбэтэр, кини туох баар дьайыыта, үлэтэ-хамнаһа нэһилиэнньэ уонна куорат бэрэстэбиитэллээх уорганын анныларынан барар. Ханнык да баһылык сымыйанан чабыланыа (пиарданыа) суохтаах: ону атыылыам, маны суох гыныам диэн. Буолаары буолан, куорат баайын. Ону норуот бэйэтин былааска бэрэстэбиитэллэрин, ол эбэтэр, Дьокуускай куорат дууматын нөҥүө быһаарар.

Онон мээр олоххо киирэр кыахтаах, сокуон уонна куорат устааба көрөр боломуочуйаларын иһинэн бырагырааммалаах буолуохтаах. Оттон ол бырагыраамма олоххо киириитэ өрөспүүбүлүкэ үбүлээһиниттэн эрэ тутулуктаах.

Сомоҕолоһуу диэн тылы наһаа “ыллаҥнатан” кэбистилэр. Туохха барыта “сомоҕо” да “сомоҕо”. Бу тыл “биир кэлим”, “мөчөкө”, “чөмөх” диэннэри кытта биир өйдөбүллээх. Туохтан эрэ көмүскэнэргэ, туохха эрэ утарсарга туттуллуон сөптөөх тыл. Оттон былааска ордук “дьүөрэлэһии” (сөп түбэһии – гармония) диэн тыл барсар. Судаарыстыбаннай, ол аата өрөспүүбүлүкэ былааһа олохтоох салайыныыны кытта дьүөрэлии буолуохтаахтар. Үөрэ-дьүөрэ үлэлиэхтээхтэр. Онно кыра баһылык “атаҕастаммыт” курдук туттар буоллаҕына хайдах сатаныай. Нуучча этиитэ баар: “На обиженных воду возят”. Бэрт өйдөбүллээх дуо?

Баары барынан – СУР.

Быһаарыы: арал – оҕус сыарҕатын олгуобуйата.